In de camper kun je niet zonder gas. Je wil natuurlijk gewoon een lekker maaltje kunnen koken. In veel campers wordt gas ook gebruikt om de koelkast te laten draaien, de camper te verwarmen en voor warm water. Maar welke soorten gas in de camper zijn er, hoe zorg je tijdens het reizen voor een nieuwe volle gastank en waar moet je allemaal rekening mee houden als je veilig gebruik wilt maken van gas? In dit artikel vertellen we je alles over het gebruik van gas in de camper.
Soorten gas
Er zijn drie verschillende soorten camper gas: propaangas, butaangas en LPG. Mocht je een kant-en-klare camper kopen dan is vooraf al bepaald van welk gas jouw camper gebruik kan maken. Ga je zelf een camper bouwen of laat je aanpassingen aan de camper doen? Dan kan het goed zijn om je even te verdiepen in de verschillende mogelijkheden.
1. Propaangas
Propaangas is een van de beste en meest gebruikte soorten gas om te gebruiken in de camper. Je kunt het voor veel dingen gebruiken. Voor de absorptie koelkast, voor de verwarming, om op te koken en voor warm water in de camper. Ook ideaal is dat het kookpunt van propaangas -42°C is, zo kun je gewoon je gas gebruiken als het heel koud.
Propaangas is in Nederland en België over het algemeen goed te verkrijgen bij speciale gasstations. Het is verkrijgbaar in losse flessen die je om kunt ruilen voor een nieuwe fles. Zie het een beetje als een statiegeldsysteem. Je levert je oude fles in en krijgt een nieuwe mee terug. Ze vullen de flessen vaak niet ter plekke omdat dit alleen door professionals mag worden gedaan.
In andere landen in Europa kan het een stuk lastiger zijn om je fles om te wisselen en/of te laten vullen omdat ze in verschillende landen verschillende aansluitingen hebben. Daar vertel ik je verderop meer over. Mocht je geen propaangas kunnen vinden, maar wel een vulstation waar ze butaangas gebruiken? Dan kun je je propaangasfles laten vullen met butaangas.
Zo wissel je trouwens je gasfles in de camper om:
2. Butaangas
Butaangas kan eigenlijk alleen worden gebruikt om mee te koken. Als je alleen in de zomer gaat kamperen is dat helemaal prima. Mocht je ook in de winter willen kamperen dan is dat minder praktisch. Niet alleen omdat je er geen kachel op kunt laten lopen - al is dat probleem op te lossen met een dieselkachel - maar vooral omdat het kookpunt van butaangas al bij -0,5º C ligt. Je kunt het dus niet meer gebruiken wanneer de temperatuur rond het vriespunt ligt.
Wat wel fijn is is dat butaangas makkelijk verkrijgbaar is in Zuid-Europa in de welbekende Campingaz flessen. Die zijn er in een paar verschillende formaten en onder andere vaak verkrijgbaar bij de Decathlon. Daarnaast vind je ze in de supermarkt, bij tankstations, in de bouwmarkt of zelfs op de camping. Vaak kunnen deze flessen niet worden gevuld en moet je een nieuwe kopen. Je mag een butaanfles nooit met propaangas vullen.
Op zich is een extra brandertje waar je een flesje met butaangas aan kunt koppelen nooit verkeerd om mee te nemen. Zelf heb ik ook een waar een klein flesje Campingaz in past. Handig om buiten te koken als het lekker weer is of wanneer m’n grote gasfles leeg is en ik niet de mogelijkheid heb om het te vullen of om te wisselen.
Voor Scandinavië kan het dan wel handig zijn om een paar extra flessen mee te nemen omdat het daar lastig verkrijgbaar is. Al heb ik de kleine flesjes - van een ander merk - gewoon kunnen vinden bij de bouwmarkt.
3. LPG
LPG (Liquefied Petroleum Gas) is eigenlijk een combinatie van bovenstaande soorten gas - en wat andere toevoegingen. We kennen het vooral als brandstof voor bijvoorbeeld vrachtwagens. Toch zijn er steeds meer camperaars die het gebruiken voor de camper omdat het overal goed verkrijgbaar is en het goedkoper is dan propaangas. Wat fijn is, is dat een LPG damptank ook gevuld kan worden met propaangas, zo zit je bijna nooit zonder gas.
Soms wordt er gezegd dat LPG beter niet in de winter kan worden gebruikt vanwege de samenstelling. Bij koude temperaturen zou alleen het propaangas verbranden en het butaangas niet. Dat valt mee. Per seizoen verschilt de samenstelling van LPG namelijk. Zo is het elk seizoen goed te gebruiken.
Om LPG helemaal goed voor je te laten werken is het wel belangrijk dat de LPG tank in het verwarmde gedeelte van de camper is geplaatst. Zo wordt de tank niet te koud en kun je LPG met butaan langer gebruiken. Ook is het belangrijk dat er in de winter geen LPG van afgelopen zomer meer in de tank aanwezig is. In de zomer heeft het immers een andere samenstelling en dat kan in de winter problemen geven.
Wel of niet zelf je gastank vullen?
Om maar direct met de deur in huis te vallen, zelf je gasfles vullen mag nooit. Dat zit zo: alle gasflessen mogen maar tot 80% gevuld worden vanwege de druk die ontstaat bij het gebruik van het gas. Maar, gasflessen voor propaangas en butaangas hebben geen vulbegrenzer. Zo ontstaat het gevaar dat je de fles voor 100% vult. Laat het dus altijd bij een gasstation vullen door een professional. Die vult op basis van gewicht.
Ondanks dat LPG damptanks wel een vulbegrenzer hebben - en ondanks dat veel mensen het toch doen - mag je in Nederland niet zelf je LPG damptank vullen. Of het in België wel mag is voor mij niet helemaal duidelijk. Sowieso verschilt het per land in Europa. Vraag dus bij het LPG tankstation even hoe het zit, veiligheid staat namelijk altijd voorop!
Wil je onderweg je gastank vullen? NKC heeft een handig overzicht gemaakt met gespecialiseerde gasvulstations.
Verschillende gasaansluitingen
Niet alleen verkrijgbaarheid van de verschillende soorten gas is een beetje een gedoe. Het laten vullen van je gasflessen is dat ook. Zoals je op het kaartje van NKC ziet zijn er vrij weinig plekken in Europa waar dat kan. Hetzelfde geldt voor het omwisselen van de gasflessen.
Dit komt niet alleen doordat de regels per land anders zijn. Ook de aansluitingen zijn overal in Europa anders. Zo gebruiken we in Nederland, België - en Duitsland - een DIN-aansluiting. In veel andere Europese landen hebben ze een andere aansluiting. Gelukkig is dat laatste op een simpele manier te verhelpen met een verloopnippel. Bij Obelink kun je verschillende Europese vulnippels kopen die het mogelijk maken om je eigen gasfles te laten vullen via de aansluiting in andere landen, maar ze kunnen ook als tussenstuk worden geplaatst mocht je de fles niet kunnen laten vullen, maar wel kunnen omruilen voor een lokale fles.
Ga je naar Zweden? Dan is het nog lastiger, daar hebben ze een totaal afwijkende maat. Je kunt dan het beste lokaal een adapter kopen. Hoewel, op het kaartje van NKC vind je één vulstation in Zweden. Toen ik vorig jaar niet helemaal goed voorbereid naar Zweden ging en op dag twee al zonder gas kwam te zitten ben ik daar naartoe gereden. Het station lag sowieso een beetje op m’n route en in een mum van tijd was mijn gasfles weer gevuld. Daarmee kon ik de hele zomer vooruit.
Veilig gebruik van gas in je camper
Bij het gebruik van gas staat veiligheid altijd voorop. Deze tips helpen je bij het veilig gebruik van gas in de camper.
1. Gaskeuring
Bij de APK-keuring van de camper wordt altijd de gasinstallatie voor huishoudelijk gebruik gecontroleerd. Ze controleren onder andere op lekkage en beschadiging van de drukhouder(s).
Gasflessen worden altijd gecheckt bij de vulstations voordat ze opnieuw gevuld worden. Je mag er dus op rekenen dat daar niks mee aan de hand is. Als het goed is staat er op dat ze goed zijn gekeurd.
In Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland is een tweejaarlijkse G607 gaskeuring verplicht. Op sommige campings kan zelfs naar dit keurmerk worden gevraagd. Ga je daar op vakantie en wil je zeker zijn van een plekje, laat dan de keuring in Nederland of België alvast uitvoeren. Dit kan op steeds meer plekken en zo ben je ook zeker dat je veilig gebruik kunt maken van gas.
2. Gasslang op tijd vervangen
Er bestaan geen regels over hoe lang een gasslang bruikbaar moet en mag zijn. De fabrikant bepaald dus hoe lang een gasslang goed is. Op sommige gasslangen staat aangegeven op welke datum deze vervangen moet worden. Als je handig bent, kun je dit zelf doen. Andere bedrijven adviseren een gebruiksperiode van 10 jaar, maar dan is het wel verstandig om om de twee jaar je gasinstallatie te laten controleren.
Gebruik je een gasslang zonder vaste eindverbindingen maar een die met slangklemmen wordt bevestigd? Dan beschadigt de slang snel. Deze slangen kun je het beste iedere twee jaar vervangen.
3. Drukregelaar
Gebruik altijd een gasdrukregelaar. De druk van een gasfles wordt namelijk bepaald door de omgevingstemperatuur en die is natuurlijk verschillend. De apparatuur die op gas loopt heeft wel altijd een constante gasdruk nodig. De gasdrukregelaar regelt dit.
Het is verstandig deze gasdrukregelaar om de vijf jaar te vervangen. Dit omdat er binnenin een rubberen membraan zit die kan slijten. Als je handig bent, kun je dit prima zelf doen.
4. Onderhoud LPG filter
Gebruik je LPG in de camper? Zorg er dan voor dat je het LPG filter in ieder geval jaarlijks schoonmaakt. Je kunt dan ook even controleren of het filter nog goed is en zo nodig vervangen.
5. Uit de zon
Gasflessen kunnen beter niet in de zon staan. Het kookpunt ligt laag, dus met een beetje zon op de fles en dus een stijgende temperatuur, kan de druk in de fles enorm oplopen.
6. Rechtop
Zet een gasfles altijd rechtop. De fles wordt namelijk voor 80% gevuld met vloeibaar bas. De overige 20% biedt ruimte aan de dampfase. Deze zit boven in de fles en voorkomt dat vloeibaar gas kan lekken. Leg je de fles opzij dan kan het alsnog gaan lekken.
7. Ventilatie
Het is super belangrijk om goed te ventileren, zo kun je een koolmonoxidevergiftiging en andere gevaarlijke situaties voorkomen. Het beste is om via de bodem te ventileren. Gas is namelijk zwaarder dan lucht. Mocht er dan toch wat gas lekken, dan kan het via de bodem naar buiten ontsnappen.
Zet verder tijdens het koken altijd een raampje open en plaats voor de zekerheid een koolmonoxide melder. Én verwarm je camper nooit via het gasfornuis. De truc met de bloempot is echt niet meer van deze tijd.
Gas gebruiken tijdens het rijden
Voor het gebruik van gas tijdens het rijden bestaan regels. Zo is voor campers van vanaf januari 2007 een crashsensor verplicht. Die zorgt er bij een ongeluk voor dat er geen gas vrij komt uit de gasfles. Is je camper ouder dan dat, dan mag je in principe de gasfles open laten. Voor je eigen veiligheid is het beter om hem wel even dicht te draaien, dat is een kleine moeite. Ga je naar Frankrijk? Dan moet je je gasfles - ook die met crashsensor - altijd dicht draaien tijden het rijden.
Tijdens het rijden mag je amper gebruik maken van gas. Alleen je verwarming mag aan staan. Je absorptie koelkast moet tijdens het rijden ook altijd van het gas af, daarover vertellen we je meer in het artikel over camperkoelkasten.
Mocht je het gebruik van gas in de camper toch wat spannend of teveel gedoe vinden of wil je in deze tijd sowieso van het gas af? Wanneer je zelf een camper gaat bouwen of je camper gaat ombouwen, dan kun je overwegen om te kiezen voor inductie. Daar moet je je elektriciteit wel goed op aan sluiten. Deze vanlifers vertellen je alles over koken op inductie in de camper.
